Alles over cholesterol

Alles over cholesterol

Een te hoog cholesterol kan het risico op hartaandoeningen verhogen. Er zijn geen symptomen van een hoog cholesterolgehalte, daarom het is een goed idee om het regelmatig te controleren.

Cholesterol is een type vet dat in je cellen wordt aangetroffen. Cholesterol is belangrijk voor het maken van hormonen, vitamine D, gal en als bouwsteen voor je lichaamscellen. Je lichaam produceert voldoende cholesterol, je hoeft het daarom niet uit je voeding te halen.

Een gezonde levensstijl kan je cholesterolgehalte verlagen. In sommige gevallen worden er medicijnen voorgeschreven.

Wat is de functie van cholesterol?

Cholesterol wordt door je lever aangemaakt voor het produceren van:

  • Hormonen, zoals oestrogeen en testosteron
  • Vitamine D
  • Galzuren
  • Verstevigen celstructuur

Soorten cholesterol

Cholesterol (vet) wordt door  je lichaam (via je bloed) getransporteerd met behulp van eiwitten  (lipoproteïnen). Er zijn twee hoofdtypen van deze eiwitten:

Low-density lipoproteïne (LDL)

Dit wordt vaak "slechte cholesterol" genoemd. LDL-cholesterol is echter essentieel is voor je gezondheid. Maar te veel LDL-cholesterol, kan zich ophopen aan de wanden van je bloedvaten. Deze ophoping vernauwt je bloedvaten en verhoogt het risico op bloedstolsels waardoor je een verhoogd risico loopt op hartaandoeningen.

High-density lipoproteïne (HDL)

Dit wordt vaak "goede cholesterol" genoemd. HDL-cholesterol helpt om LDL-cholesterol uit je bloedvaten terug te voeren naar je lever, waar het uit je lichaam kan worden verwijderd.

Zonder HDL-cholesterol zou je LDL-cholesterol zich makkelijker ophopen. Te weinig HDL-cholesterol verhoogt daarom ook het risico op hartaandoeningen.

Triglyceriden

Triglyceriden zijn ook een type vet. Dit vet ontstaat wanneer je meer calorieën consumeert dan je lichaam nodig heeft. Het overschot aan calorieën wordt (eenvoudig gezegd) omgezet in triglyceriden.

Triglyceriden stapelen zich op in weefsels en dienen als een energievoorraad of vetreserve voor je lichaam.

Hoog cholesterol: Oorzaken

Er zijn meerdere oorzaken voor een hoog cholesterol. Bijvoorbeeld het eten van voeding dat rijk is aan verzadigde vetten en transvetten.

Bijvoorbeeld:

  • boter en margarine
  • vet
  • vet vlees en bewerkt vlees
  • kokos- en palmolie
  • roken
  • diabetes en overgewicht
  • gebrek aan lichaamsbeweging,

Een andere oorzaak van hoog cholesterol ligt in de familiare hoek. Deze is genetisch bepaald en wordt familiaire hypercholesterolemie genoemd. Dit voorkomt dat je lichaam LDL-cholesterol verwijdert.

Hoog cholesterol: Risico's

Er is veel bewijs uit grote klinische onderzoeken die een duidelijk verband aantonen tussen een hoog cholesterolgehalte en:

  • hartinfarct
  • hartaanval
  • angina (pijn op de borst)
  • hoge bloeddruk
  • chronische nierziekte

Een verhoogd en ongezond cholesterolgehalte wordt ook wel hyperlipidemie genoemd.

Houd er rekening mee dat meer dan de helft van de mensen met een hartaanval een normaal LDL-cholesterol gehalte heeft. Hartziekten zijn zeer complex en cholesterol is slechts een deel van het plaatje.

Cholesterol waarde meten

Een hoge cholesterol waarde geeft geen fysieke ongemakken, totdat er iets misgaat. Het is daarom aan te raden je cholesterol waarde regelmatig te meten.

Meer dan de helft van de volwassenen heeft een (te) hoge cholesterol waarde. Je kunt je cholesterol meten door middel van een bloedtest.

Bij een cholesteroltest, ook wel een lipidenprofiel genoemd, kijken we naar je:

  • LDL-cholesterol
  • HDL-cholesterol
  • triglyceriden
  • totaal cholesterol: HDL + LDL + triglyceriden
  • cholesterolverhouding: totaal cholesterol/HDL

Hoe kan ik mijn cholesterol testen?

Om uw cholesterolgehalte te testen, moet je een bloedmonster afnemen. De twee belangrijkste manieren om dit te doen zijn:

  • een veneuze bloedtest - een test op een priklocatie waarbij een naald wordt gebruikt om bloed uit een ader te onttrekken, meestal in je arm.
  • een bloedtest met een vingerprik - met een lancet kan je in je eigen vinger prikken en een klein bloedmonster afnemen.

Cholesterol waarden

Wat zijn goede en slechte cholesterol waarden? Een cholesterol test levert een reeks aan cijfers en data op.

Het is belangrijk om niet alleen naar het totale plaatje te kijken, maar juist ook m de individuele cijfers te bestuderen.

We meten je cholesterol- en triglyceridenlevels in millimol per liter (mmol/L) bloed.

De ideale levels zijn:

  • LDL-cholesterol — idealiter zou dit lager moeten zijn dan 3 mmol/L
  • HDL-cholesterol — idealiter zou dit hoger moeten zijn dan 0,9 mmol/L
  • triglyceriden — idealiter zou dit lager moeten zijn dan 1,7 mmol/L
  • totaal cholesterol (HDL + LDL + triglyceriden) — idealiter zou dit lager moeten zijn dan 5 mmol/L
  • totaal cholesterol/HDL (verhouding): idealiter zou dit lager moeten zijn dan 4 mmol/L

De referentiewaarden voor LDL-deeltjes (wanneer je resultaten in mmol/L zijn) zijn:

- minder dan 0,87 is ideaal
- boven 1,74 is hoog risico
- boven 2.62 is een zeer hoog risico

Cholesterol verlagen

Er zijn veel dingen die je kan doen om je cholesterol op natuurlijke wijze te verlagen:

  • eet vezelrijk voedsel, zoals fruit, groenten en volle granen
  • eet magere eiwitbronnen, zoals kip, vis en peulvruchten
  • eet vette vis, zoals zalm en makreel
  • Regelmatig sporten - dit kan helpen om je  HDL-cholesterol te verhogen
  • Afvallen in het geval je te zwaar bent.
  • Vermijdt voedingsmiddelen met veel cholesterol, verzadigde vetten en transvetten
  • Vermijdt fastfood en gefrituurd voedsel
  • Niet roken

In sommige gevallen kan je arts medicijnen voorschrijven om te proberen uw cholesterolgehalte te verlagen.

Omdat medicijnen bijwerkingen kunnen hebben, verdient het meestal de voorkeur om eerst een gezonde levensstijl te volgen om je cholesterol te verlagen.