Alles over Vitamine A (Retinol)

Vitamines zijn gezond, we hebben ze nodig voor een goede gezondheid. Vitamines krijgen we binnen via voeding. Dit betekent dat bij een gezond voedingspatroon je alle vitamine voldoende binnen krijgt, maar soms heb je extra vitaminen nodig. In dit artikel vertellen wij jou alles over vitamine A.

Inhoudsopgave

1. Wat is vitamine A
2. Wat doet vitamine A
3. Vitamine A voeding
4. Teveel vitamine A
5. Tekort vitamine A
6. Acne
7. Hoeveel vitamine A (retinol) per dag

Wat is vitamine A

Vitamine A is de generieke term voor een familie van vetoplosbare vitaminen en wordt ook retinol genoemd. Het is enkel te vinden als natuurlijke vorm in dierlijke voeding, waarvan de lever als rijkste bron van vitamine A fungeert. Plantaardige producten bevatten geen vitamine A, maar wel bètacaroteen waaruit het lichaam (in de dunne darm) vitamine A kan aanmaken en opnemen. Bètacaroteen wordt daarom ook wel provitamine A genoemd.

Wat doet vitamine A

Vitamine A wordt gebruikt voor de opbouw en herstel van de huid en de opname van ijzer. Vitamine A speelt ook een belangrijke rol voor het immuunsysteem, dat nodig is voor een goede weerstand.

Deze vitamine werd in 1913 ontdekt. Wetenschappers kwamen erachter dat vitamine A van belang is voor het aanpassen van de ogen wanneer het donker wordt. Dit is een van de belangrijkste functies van A.

Daarnaast is deze vitamine ook betrokken bij het gezichtsvermogen en voor de groei, vooral bij kinderen. Voor zwangere vrouwen is vitamine A een aandachtspunt.

Vitamine A voeding

Een aantal belangrijke bronnen van vitamine A in voeding zijn:

• Lever
• Vis
• Volle melk, andere melkproducten en (room)boter.
• Groenten en fruit

Groenten en fruit bevatten bètacaroteen, dat – zoals eerder vermeld - door het lichaam naar behoefte wordt omgezet in vitamine A.

"Lever bevat een hele hoge dosis vitamine A. Zo bevat 15 gram runderlever al bijna 2x zoveel als de veilige bovengrens van 3.000 microgram per dag."

Teveel vitamine A

Een teveel aan vitamine A kan voor vergiftiging zorgen. Bekene klachten zijn onder andere:

• misselijkheid
• duizeligheid
• hoofdpijn
• vermoeidheid en
• afwijkingen aan huid, skelet en ogen.

Het gaat om vitamine A uit dierlijke producten en niet om bètacaroteen (provitamine A) uit fruit en groente. Dit levert geen klachten op.

Voor zwangere vrouwen geldt een aandachtspunt:

"Een te hoge inname vitamine A verhoogt de kans op aangeboren afwijkingen bij de foetus. Er wordt aangeraden geen vitamine A supplement te nemen wanneer je zwanger bent."

Tevens geldt het advies voor zwangere dames om geen lever en leverproducten zoals smeerleverworst en paté te eten. Dit omdat, lever ontzettend veel vitamine A bevat en je door het eten van deze producten snel boven de veilige grens vitamine A uitkomt.

Tekort vitamine A

Een vitamine A-tekort kan veroorzaakt worden door langdurig onvoldoende inname van vitamine A.

Een voedingspatroon welke weinig vitamine A bevat is daar vaak de oorzaak van. Zoals je wellicht verwacht komt een vitamine A tekort in Nederland zelden voor, wij eten hier gevarieerd genoeg. In ontwikkelingslanden is het echter een groot probleem, daar heeft men niet altijd toegang tot de juiste voedselbronnen.

20-30% van Nederlandse volwassenen krijgt te weinig vitamine A binnen via voeding. Tegelijkertijd krijgt bijna 10%. van de Nederlandse kinderen juist teveel vitamine A binnen.

In ontwikkelingslanden is het probleem veel groter, een groter deel van de bevolking loopt met een (ernstig) tekort. Rijst is namelijk het belangrijkste onderdeel in het dieet en rijst bevat geen caroteen. Caroteen kan worden omgezet in vitamine A.

Een vitamine A-tekort geeft een verhoogde kans op parasitaire infecties.

In sommige gevallen kan je lichaam simpelweg de vitamine A niet uit je voeding onttrekken. Dit zie je onder andere bij (maar niet altijd):

• Coeliakie of glutenintolerantie;
• Ziekte van Crohn;
• Colitis ulcerosa;

Het komt erop neer dat wanneer je een lever- of alvleesklieraandoening hebt, een vitamine A-tekort sneller ontstaat. Overleg met een arts hoe je een dergelijk tekort kan aanvullen.

Tot slot, ook dof haar, nachtblindheid en huidproblemen kunnen aan een vitamine A tekort toegewezen worden.

Acne

Het wordt wel eens gezegd dat een vitamine A tekort leidt tot acne. Dit is niet het geval. Waar men waarschijnlijk op doelt zijn de vitamine A-zuurcrèmes, deze kunnen een gunstig effect hebben in de bestrijding van acne. Dit is echter niet bewezen.

Hoeveel vitamine A (retinol) per dag

Hoeveel vitamine A heb je nodig per dag? Dit wordt beschreven als de ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid).

Zoals gezegd kan een teveel aan vitamine A voor vergiftiging zorgen, maar een tekort geeft eveneens klachten. Om dit te voorkomen is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A vastgesteld*, deze vindt je in onderstaande tabel.

Voor een volwassen man is de dagelijkse aanbeveling 800 microgram en voor een volwassen vrouw 680 microgram.

Kinderen en zwangere vrouwen vallen buiten deze normeringen. Hiervoor geldenn afwijkennde hoeveelhedenn. Zie onderstaande tabel voor alle leeftijdscategorieën:

*Microgram.